Soru Cevap: Genel Edebiyat Bilgileri

  1)Nutuk nedir?
CVP:Tarikat dervişlerinin tarikata giren öğrencilere tarikat adabını öğrettikleri şiirlerdir.

  2)Yek-avaz gazel nedir?
CVP:Bütün beyitlerin aynı güzelliğe sahip olmasına denir.

  3)Kabusname kimin eseridir?
CVP:Mercimek Ahmet.

  4)Atabet'ül Hakayık kim tarafından yazılmıştır?
CVP:Edip Ahmet Yukneki

  5)Geçiş dönemi ürünleri nelerdir?
CVP:Kutadgu Bilig,Divan-ı Lügat'it Türk,Atabet'ül Hakayık,Divan-ı Hikmet,Dede Korkut Hikayeleri.

  6)Orhun Abidelerinin özellikleri nelerdir?
CVP:*Türklerin ilk yazılı eserleridir.*Türk isminin geçtiği ilk eserdir.*Göktürk hakanlarının halkına hesap vermeleri ve öğüt vermeleri şeklinde yazılmıştır.*Tonyukuk anıtında halk diğer iki anıtta sanatlı bir söyleyiş vardır.*1893 yılında Danimarkalı Dil Bilimci Thomsen tarafından okundu.*Edebiyatımızdaki öylev türünün ilk örneğidir.*Anıtların bir tarafı çincedir.*Günümüzdeki Moğalistan sınırları içindedir.

  7)Ölen kimsenin arkasından okunan şiirlerin İslamiyet öncesindeki,Halk edebiyatındaki ve Divan edebiyatındaki karşılığını yazınız?
CVP:İslamiyet Öncesi = Sagu ,Halk Edebiyatındaki = Ağıt ,Divan Edebiyatındaki = Mersiye'dir.

  8)İslamiyet öncesi doğal destanlar nelerdir?
CVP:Altay - Yakut Destanı = Yaratılış Destanı
      Saka Türkleri Destanı = Alp Er Tunga,Şu Destanı
      Hun Destanları = Oğuz Kağan Destanı,Atilla Destanı
      Göktürk Destanı = Bozkurt Destanı,Ergenekon Destanı
      Uygur Destanı = Türeyiş Destanı,Göç Destanı

  9)Divan-ı Lügat'it Türk kim tarafından yazılmıştır?
CVP:Kaşgarlı Mahmut tarafından yazıldı.

  10)Divan-ı Hikmet'i kim yazmıştır ve özelliği nelerdir?
CVP:Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.Özellikleri;*"Hikmetler kitabı"anlamına gelir.*Tasavvuf düşüncesinin ilk örneği olarak kabul edilir.*
İlk mutasavvıf Ahmet Yesevidir.*Doğu türkçesiyleyazıldığı için Arapça ve Farsça sözcüklere pek yer verilmemiştir.

  11)Dünya edebiyatındaki doğal destanlar nelerdir?
CVP:Şinto = Japon , N.Belungen = Alman , İgor = Rus , Ramayana ve Marabata = Hint , Kalavela = Fin , Gılgamış = Sümer , Şehname = İran , Le Cid = İspanyol , İlyada ve Odiesse = Yunan , Chansen De Röland = Fransız.

  12)Türk edebiyatı kaça ayrılır?
CVP:3'e ayrılır=İslamiyet Öncesi,İslamiyet Etkisinde Gelişen,Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

  13)Yapay destan nedir?
CVP:Yakın çağda geçmiş bir olayın bir ozan tarafından doğal destana bağlı kalınarak yazıya geçirilmesine denir.

  14)Türkçenin Farsça'dan üstün olduğunu belirten eser hangisidir?
CVP:Divan-ı Lügat'it Türk'tür.

  15)13 yy. divan şairleri kimlerdir?
CVP:Hoca Dehani,Sultan Veled,Seyyah Hamza,Ahmet Fakih

  16)Seyehatname kimin eseri ve türü nedir?
CVP:Evliya Çelebi'nin eseridir.Türü gezi yazısıdır.

  17)Halk Edebiyatı kaça ayrılır?
CVP:3'e ayrılır=Anonim,Tekke,Aşık Edebiyatı.

  18)Kelile ve Dime çevirisini kim yazmıştır?
CVP:Kul Mesud'dur.

  19)Divan Edebiyatının diğer isimleri nelerdir?
CVP:Yüksek zümre,klasik ve salon edebiyetıdır.

  20)Ali Şir Nevai'nin eserleri nelerdir?
CVP:Muhakemetü'l Lügateyn,Mecalüsün Nefais,Mizanül Evzan.

  21)Halk Edebiyatı ile Divan Edebiyatı arasındaki temel fark nedir?
CVP:*Divan Edebiyatının dili ağır,Halk Edebiyatının dili sadedir.*Halk Edebiyatında söz sanatları kullanılmaz,Divan Edebiyatında kullanılır.*Halk Edebiyatında yarım ve cinaslı ,Divan Edebiyatında zengin kafiye kullanılır.

  22)Deme nedir?
CVP:Bektaşi tarikatından olan tekke ozanlarının söyledikleri şiirlerdir. Bu şiirler tekkelerde, tören sırasında makamla ve çoğu zaman sazla söylenirdi.

  23)Nefes nedir?
CVP:Hz Muhammed ve Hz Ali için övgülerin dile getirilmesidir.

  24)İlahi nedir?
CVP:Allah'a yalvarmak ve ona dua etmek için yazılır.

  25)İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatının nazım biçimleri nelerdir?
CVP:Sav,sagu,koşuk,destan.

  26)Aşık Edebiyatı nazım biçimleri nelerdir?
CVP:Koşma,semai,varsağı,destan.

  27)Mani hakkında bilgi veriniz?
CVP:*Sevgi,ayrılık, özlem,toplum olayları gibi konular anlatılır.*Tek dörtlükten oluşur.*Hecenin 7'li kalıbıyla yazılır.*asıl söylenmek istenen son iki dizede söylenir.

  28)Taşlama nedir?
CVP:Birini eleştirmek amacıyla yazılan koşma türüdür.Divan Edebiyatındaki karşılığı mersiyedir.

  29)Güzelleme nedir?
CVP:Sevgi,aşk,gibi lirik konuların işlendiği şiirlerdir.

  30)Koşma türleri nelerdir?
CVP:Güzelleme,koçaklama,taşlama,ağıt.

  31)Müstezat nedir?
CVP:Bir uzun bir kısa dizeden oluşan şiirlerdir.

  32)tiyatro türleri nelerdir?
CVP:Trajedi,komedi,dram.

  33)Geleneksel Türk Tiyatrosunun ürünleri nelerdir?
CVP:Karagöz,orta oyun,meddah

  34)Dünya Ed. ilk roman nedir?
CVP:Don Kişot = Servantes

  35)Röportaj nedir?
CVP:Konusunu bir soruşturma yada araştırma olan gazete ve dergi yazısıdır.

  36)Roman nedir?
CVP:Olmuş veya olması mümkün yer,zaman,kişi belirterek anlatılmasıdır.

  37)Durum hikayesinin temsilcileri kimlerdir?
CVP:Sait Faik Abasıyanık,Memduh Şevket Esendal'dır.Tanıtan Çehov'dur.

  38)Olay öyküsünün temsilcileri kimlerdir?
CVP:Ömer Seyfettin'dir.Tanıtan Maupossant'tır.

  39)Hikaye nedir?
CVP:Olmuş veya olması mümkün olayların yer,zaman,kişi belirterek anlatılmasıdır.Romana göre şahıs kadrosu dardır.

  40)Kaç öykü türü vardır?
CVP:Olay öyküsü ve durum öyküsüdür.

  41)Mektup nedir?
CVP:Birbirinden ayrı yerlerde bulunan kişi yada kurumlar arasındaki anlaşmayı sağlayan düzyazıdır.

  42)Gezi yazısı nedir?
CVP:Bir kimsenin gezip gördüğü yerleri çeşitli yönleriyle anlatmasıdır.

  43)Hitabet (söylev) nedir ve ilk örneği nedir?
CVP:Toplulukları etkilemek için belirli bir konuyu coşkulu bir biçimde anlatmaktır.İlk örneği = Göktürk yazıtlarıdır.

  44)Biyografi nedir?
CVP:Ünlü kişilerin yaşamlarını,yapıtlarını anlatan ,bunları tanıtan düzyazı türüdür.

  45)Otobiyografi nedir?
CVP:Bilim,sanat,edebiyat gibi alanların birinde ün kazanmış birinin başından geçenleri anlattığı düzyazı türüdür.

  46)Günlük nedir?
CVP:Kişinin başından geçenleri günü gününe tarih belirterek anlattığı yazı türüdür.

  47)Anı (hatıra) nedir?
CVP:Bir kimsenin başından geçenlere yada kendi yaşamınagözlem ve yorum katarak anlattığı yazı türüdür.

  48)Eleştiri nedir?
CVP:Yazarın bir eser yada yazar hakkındaki görüşlerini olumlu yada olumsuz açısından yaklaşarak anlatılmasıdır.

  49)Sohbet (söyleşi) nedir?
CVP:Yazarın herhangi bir konu hakkındaki düşüncelerini karşısındakiyle konuşurmuşcasına anlattığı yazı türüdür.

  50)Fıkra nedir?
CVP:Yazarın güncel,siyasal yada toplumsal bir konuyla ilgili olan görüşlerine herhangi bir kanıtlamaya gitmeden anlattığı gazete ve dergi yazılarıdır.

  51)Deneme nedir?
CVP:Yazarın herhangi bir konu hakkındaki düşüncelerini kendi kendine konuşurmuşcasına anlattığı yazı türüdür.

  52)Türklerin divan edebiyatına  kazandırdığı nazım biçimleri nelerdir?
CVP:Şarkı ve tuyuğdur.

  53)Beyit nedir?
CVP:2 dizeden oluşan nazım birimidir.

  54)Devriye nedir?
CVP:İnsanın varoluşunu anlatan şiirlerdir."Topraktan gelip toprak olma."

  55)Şathiye nedir?
CVP:İnançlardan alaylı bir şekilde bahseden ancak ironi yaparken bile aslında dinin kurallarını vermeye çalışır.

  56)Kişisel hayatı konu edinen türler nelerdir?
CVP:

  57)Sözlü edebi türler nelerdir?
CVP:Söylev,tartışma,münazara,konferans,açık oturum,panel,forum,sempozyumdur.

  58)Murabba nedir?
CVP:Aşk ve felsefi konuların işlendiği şiirlerdir.

  59)Anlatmaya bağlı edebi metinler nelerdir?
CVP:Roman,hikaye,masal.

  60)Öğretici türler kaça ayrılır?
CVP:Mektup,günlük,anı,biyografi,otobiyografi,gezi yazısı.

  61)Gazete çevirisinde gelişen edebi türler nelerdir?
CVP:Makale,fıkra,deneme,eleştiri,sohbet,röportaj.

  62)Dörtlüklerle yazılandivan edebiyatı ürünleri nelerdir?
CVP:Rubai,tuyuğ,şarkı,murabba.

  63)Beyitlerle yazılan divan edebiyatı ürünleri nelerdir?
CVP:Gazel ve kasidedir.

  64)Terkib-i bent nedir?
CVP:Talihten,hayattan şikayet,dini tasavvufi ve felsefi konular işlenir.

  65)Şarkı nedir?
CVP:Sevgi,aşk,ayrılık gibi konularla söylenen şiirlerdir.Halk Ed. karşılığı türküdür.

  66)Terc-i bent nedir?
CVP:Felsefi konular,Allah'ın kudretini,kainatın sırları gibi konuların işlendiği şiirlerdir.

  67)Divan Edebiyatı nazım türleri nelerdir?
CVP:Kaside,mersiye,kıt'a,gazel,müstezat.

  68)Tuyuğ nedir?
CVP:Halk Edebiyatındaki maninin karşılığıdır.

  69)Makale nedir?
CVP:Herhangi bir konuda  bilgi vermek ,bir gerçeği savunmak için yazılan türdür.

  70)Göstermeye bağlı edebi metinler nelerdir?
CVP:Tiyatro.

  71)Destan nedir?
CVP:Yiğitlik,savaş,göç gibi toplumu etkileyen olaylar çevresinde yazılan yazılardır.

  72)Anonim Halk Edebiyatı nazım biçimleri nelerdir?
CVP:Mani,ninni,ağıt.

  73)Gazel nedir?
CVP:Aşk,ayrılık,hasret,ölüm gibi konuların işlendiği türdür.

  74)Bent nedir?
CVP:En az 3 dizelik birimdir.

  75)Yek-ahenk gazel nedir?
CVP:Gazelin bütün beyitlerinde aynı konu işleniyorsa yek-ahenk gazel adını alır.

  76)Türküler kaç bölümden oluşur?
CVP:2bölümden oluşur = Nakarat ve benttir.Halk Edebiyatında nakarat ,Divan Edebiyatında kavuştak denir.

  77)Rubai nedir?
CVP:Şarap,dünyanın türlü nimetlerinden yararlanma,hayatın anlamı,hayat felsefesi gibi konuların işlendiği şiirlerdir.

  78)Koşmanın özellikleri nelerdir?
CVP:*11'li hece ölçüsüyle yazılır.*Sevgi,doğa,türlü acılar gibi konular işlenir.*Son dörtlükte ozanın adı geçer.*Divan Edebiyatındaki karşılığı gazeldir.*Konularına göre 4'e ayrılır = Koçaklama,güzelleme,taşlama,ağıt.

  79)Ağıt nedir?
CVP:Ölen kimsenin arkasından yazılan koşma türüdür.

  80)Varsağı nedir?
CVP:Bre,behey,hey gibi ünlemlerle başlar.Koşma gibi kafiyelenir.

  81)Türkü hecenin hangi kalıplarıyla söylenir?
CVP:7,8 ve 11'li kalıplarıyla söylenir.

  82)Olay çevresinde gelişen edebi metinler kaça ayrılır?
CVP:3'e ayrılır = Roman,hikaye,masal.

  83)Edebi metinler kaça ayrılır?
CVP:Anlatmaya ve göstermeye dayalı olmak üzere 2'ye ayrılır.

  84)Koçaklama nedir?
CVP:Coşkun ve yiğitçe bir üslupla savaş ve dövüşlerin anlatıldığı koşma türüdür.

  85)Mesnevi nedir?
CVP:Savaş,toplumsal olaylarla,dini tasavvufi konuların anlatıldığı uzun şiirlerdir.

  86)Tasavvuf (tekke)Edebiyatının nazım biçimleri nelerdir?
CVP:İlahi,nefes,nutuk,devriye,şathiye.

  87)Mahlas nedir?
CVP:Şairlerin şiirlerindeki son dizede isminin geçmesidir.

  88)Semainin özellikleri nelerdir?
CVP:*8'li hece ölçüsüyle yazılır.*Dörtlük sayısı 3-5 arasındadır.*Aşk,sevgi,ayrılık gibi konular işlenir.

  89)Kaside nedir?
CVP:Din ve devlet büyüklerini övmek için belirli kurallar içinde yazılan şiirlerdir.

  90)Kasidenin bölümleri nelerdir?
CVP:Nesib,girizgah,methiye,fahriye,tegazzül,dua.

  91)Beyitlerle yazılan Divan Edebiyatı ürünleri nelerdir?
CVP:Gazel ve kasidedir

  92)Matla nedir?
CVP:Gazelin ilk beyitine denir.
 

·      Soru – Cevap



Yorum Gönder